جراحی فیستول مقعدی یکی از روش‌های رایج برای درمان این عارضه آزاردهنده است، اما مانند هر مداخله جراحی دیگری، ممکن است با عوارضی همراه باشد. بسیاری از بیماران با این سوال مواجه هستند که آیا پس از عمل، با مشکلات خاصی روبه‌رو خواهند شد یا نه؟ این نگرانی کاملاً طبیعی است، زیرا جراحی فیستول معمولاً ناحیه حساسی از بدن را درگیر می‌کند و هرگونه عارضه می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
در این مقاله تلاش کرده‌ایم به زبان ساده و تخصصی، درباره مهمترین عوارض بعد از جراحی فیستول صحبت کنیم. هدف ما این است که اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با چنین شرایطی مواجه هستید، اطلاعات لازم را برای مدیریت بهتر این مسیر در اختیار داشته باشید.
شایع‌ترین عوارض جراحی فیستول مقعدی
| نوع عارضه | توضیح مختصر |
|---|---|
| عفونت | بروز عفونت در محل جراحی یا گسترش عفونت به سایر نقاط بدن |
| بیاختیاری روده | آسیب به عضلات اسفنکتر مقعد و از دست دادن کنترل حرکات روده |
| عود فیستول | بازگشت مجدد فیستول به دنبال جراحی |
| تأخیر در ترمیم زخم | باقی ماندن زخم باز به مدت بیش از ۱۲ هفته |
| تنگی مقعد | باریک شدن مجرای مقعد که ممکن است دفع را دچار مشکل کند |
عوارض زودهنگام پس از جراحی؛ آنچه در روزهای اول باید بدانید
بلافاصله پس از عمل، بدن شما وارد فاز ترمیم میشود. در این مرحله ممکن است با برخی علائم طبیعی مانند درد، تورم یا ترشح مختصر از محل جراحی مواجه شوید. اما گاهی برخی مشکلات جدی‌تر بروز می‌کنند. مثلاً در برخی بیماران، احتباس ادراری یا همان ناتوانی در دفع ادرار دیده میشود که معمولاً موقتی است. همچنین، اگر خونریزی بیش از حد از محل جراحی ادامه پیدا کند یا توده‌های خونی در بواسیرهای اطراف ایجاد شود، باید حتماً پزشک در جریان قرار گیرد.
در موارد نادری، فرد ممکن است دچار انسداد مدفوع شود؛ به این معنا که حرکات روده دچار اختلال شده و تخلیه به‌سختی انجام میشود. این وضعیت نه‌تنها آزاردهنده است، بلکه ممکن است در روند ترمیم زخم نیز اختلال ایجاد کند.
عفونت؛ شایع‌ترین تهدید پس از جراحی
در هر عمل جراحی که با ایجاد برش در پوست همراه است، احتمال بروز عفونت وجود دارد. این موضوع درباره جراحی فیستول هم صدق می‌کند. از آنجایی که محل جراحی در ناحیه‌ای با رطوبت بالا و در معرض آلودگی‌های میکروبی دستگاه گوارش قرار دارد، اگر مراقبت بهداشتی به‌درستی انجام نشود یا سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف باشد، احتمال عفونت افزایش پیدا می‌کند.
گاهی اوقات به دلیل نوع جراحی، لازم است عمل در چند مرحله انجام شود. در چنین شرایطی، مسیر فیستول ممکن است مستعد عفونت بیشتر شود و حتی در موارد شدید، این عفونت می‌تواند به سایر نقاط بدن گسترش یابد و علائمی مثل تب، ضعف شدید یا افزایش ضربان قلب ایجاد کند.
در مواجهه با چنین وضعیتی، تجویز آنتی‌بیوتیک اولین اقدام درمانی است. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان و دریافت داروهای تزریقی وجود داشته باشد. البته در بیمارانی که ریسک بالای عفونت دارند (مثل دیابتی‌ها یا افرادی با سابقه عفونت‌های مکرر)، ممکن است آنتی‌بیوتیک به‌صورت پیشگیرانه تجویز شود.
بیاختیاری روده؛ عارضه‌ای ناراحت‌کننده ولی نه غیرقابل کنترل
یکی از ترسناک‌ترین عوارضی که بیماران نگران آن هستند، بیاختیاری در کنترل مدفوع است. این حالت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که عضلات حلقوی اطراف مقعد (اسفنکتر) آسیب ببینند. اگر فیستول از میان این عضلات عبور کرده باشد، احتمال درگیری عضلات بیشتر میشود. نتیجه آن ممکن است کاهش کنترل بر حرکات روده و نشت ناخواسته مدفوع باشد.
البته جای نگرانی بیش از حد نیست؛ زیرا این عارضه نسبتاً نادر است و تنها حدود ۳ تا ۷ درصد بیماران آن را تجربه می‌کنند. همچنین نوع جراحی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. مثلاً در روش “ستون” احتمال بیاختیاری کمی بالاتر از سایر روش‌هاست. خانم‌ها، بیماران مبتلا به بیماری کرون و کسانی که پیش از جراحی درجاتی از بیاختیاری داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر هستند.
در صورت بروز این مشکل، درمان‌های توانبخشی مانند فیزیوتراپی کف لگن و تمرینات تقویت اسفنکتر می‌تواند به بهبود قابل توجهی منجر شود. در موارد نادر، ممکن است نیاز به جراحی‌های ترمیمی باشد.
عود فیستول؛ پایان درمان یا شروع دوباره؟
یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی که ممکن است بعد از عمل رخ دهد، بازگشت فیستول است. واقعیت این است که در حدود ۷ تا ۲۱ درصد بیماران، فیستول مجدداً ظاهر میشود. این مسئله به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد؛ از جمله نوع فیستول، شرایط عمومی بدن بیمار و مهم‌تر از همه، تکنیک جراحی مورد استفاده.
برای مثال، استفاده از چسب فیبرین به‌عنوان یک روش غیرتهاجمی، اگرچه کم‌عارضه است، اما احتمال عود بالایی دارد. در برخی مطالعات حتی گزارش شده که تا یک‌سوم بیماران با روش‌های خاص جراحی، دوباره به جراحی نیاز پیدا کرده‌اند. اگر شما هم بعد از عمل با علائمی مشابه قبل مواجه شدید، لازم است سریعاً با پزشک متخصص مشورت کنید تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
ترمیم دیرهنگام زخم و تنگی مقعد؛ دو چالش دیگر
در برخی بیماران، زخم جراحی بهطور طبیعی و سریع بهبود نمی‌یابد. اگر بعد از گذشت ۱۲ هفته همچنان زخم باز باشد یا ترشحات ادامه داشته باشد، به آن “زخم مزمن” گفته میشود که نیاز به بررسی تخصصی دارد. عواملی مانند سوءتغذیه، بیماری‌های زمینه‌ای یا عفونت‌های پنهان می‌توانند روند بهبودی را کند کنند.
تنگی مقعد نیز یکی دیگر از عوارض کمتر شایع اما مهم است. اگر با درد هنگام دفع یا باریک شدن مدفوع مواجه شدید، ممکن است تنگی مقعد در حال شکل‌گیری باشد که با مداخلات پزشکی و درمان‌های موضعی قابل کنترل است.
جمع‌بندی نهایی؛ آگاهی، مهمترین سلاح در مسیر درمان
اگرچه شنیدن درباره عوارض جراحی فیستول ممکن است نگران‌کننده باشد، اما واقعیت این است که بخش بزرگی از این مشکلات با آگاهی و پیگیری درست، قابل پیشگیری یا کنترل هستند. انتخاب یک تیم درمانی مجرب، رعایت نکات بهداشتی، پیروی دقیق از توصیههای پس از عمل، و مراجعه به‌موقع در صورت بروز علائم غیرطبیعی، نقش مهمی در کاهش این ریسک‌ها دارد.
در کلینیک تخصصی زخم، ما با همراهی پزشکان باتجربه و تیم درمانی حرفه‌ای، آماده‌ایم تا بیماران را نه‌فقط در زمان جراحی، بلکه در تمام مراحل بعد از آن نیز پشتیبانی کنیم. اگر شما یا عزیزانتان با فیستول مقعدی یا عوارض آن درگیر هستید، ما اینجاییم تا راه را برایتان روشن‌تر و هموارتر کنیم.
برای مشاوره تخصصی با پزشکان کلینیک زخم و بررسی شرایط خود، همین امروز با ما تماس بگیرید.
