با وجود شباهتهای ظاهری و احساسی، تفاوتهایی بین کیست و دمل وجود دارد. دمل، کیسهای پر از چرک است که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد میشود و معمولاً به سرعت پیشرفت میکند. در مقابل، کیست کیسهای پر از مایع یا بافت است که دلایل مختلفی دارد و بهتدریج رشد میکند و میتواند بافتهای مختلفی، نه فقط فولیکولها، را تحت تأثیر قرار دهد.
کیست و کورک به راحتی با هم اشتباه گرفته میشوند. کورک برآمدگی قرمز، گرم، دردناک و متورم است، در حالی که کیست معمولاً بدون درد، قرمزی یا تورم است. با این حال، اگر کیست پاره شده و عفونی شود، میتواند شبیه کورک به نظر برسد و احساس شود.
این مقاله از کلینیک زخم به بررسی تفاوت جوش و کیست از نظر علائم، علل و درمان میپردازد.
جوش و کیست چیست؟
جوش و کیست ممکن است در ظاهر شبیه هم باشند، اما دلایل ایجاد آنها کاملاً متفاوت است. جوش (که همچنین به عنوان دمل شناخته میشود) یک جیب سطحی است که زمانی رخ میدهد که باکتری به داخل فولیکول مو نفوذ میکند. چرک در واقع نتیجه دفاع ایمنی بدن است و از گلبولهای سفید مرده، بافتهای مرده و باکتریهای مرده تشکیل شده است.
کیست، کیسهای از مایع یا مواد نیمهجامد است که در بافتهای مختلف بدن شکل میگیرد. آنهایی که شبیه جوش هستند، میتوانند در استخوان و عضله، دستگاه تناسلی، اندامها و یا سیستم عصبی مرکزی تشکیل شوند. کیستهای پوست ممکن است به طور خود به خودی، پس از آسیب، یا به دلیل بیماریهای التهابی یا خودایمنی ایجاد شوند.
تفاوت بین جوش و کیست
هر دو نوع برجستگی پوستی میتوانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند، اما علائم جوش با علائم کیست متفاوت است. شناخت ظاهر، احساس و تأثیر هر نوع برجستگی پوستی، اطلاعات ارزشمندی را در تشخیص یک برجستگی جدید روی پوست شما در اختیار شما قرار میدهد.
جوشها
یک جوش به شکل یک برجستگی پوستی متورم به رنگ قرمز تا بنفش ظاهر میشود و معمولاً یک یا چند جوش سر سفید دارد که به آن دمل گفته میشود. دملها حاوی مایعی سفید و زرد رنگ شبیه چرک هستند که ممکن است از جوش بیرون بزند. اندازه جوشها متفاوت است و از اندازه هسته گیلاس تا اندازه گردو متغیر است و برخی از آنها حتی بزرگتر هم میشوند. با افزایش چرک درون آن، درد نیز ممکن است شدیدتر شود.
جوش ممکن است هنگام لمس کردن، حساس و دردناک باشد یا دائماً درد داشته باشد. همچنین ممکن است قبل از اینکه جوش ظاهر شود، خارش در محل آن را احساس کنید. بسته به میزان عفونت، ممکن است تب و یا خستگی نیز داشته باشید. جوش معمولاً در نواحی مانند صورت، گردن و زیر بغل ظاهر میشود.
کیستهای پوستی
کیست یک کیسه بافتی بسته است که زیر پوست شکل میگیرد و معمولاً شامل کراتین است. انواع مختلفی از کیست وجود دارد که میتواند پوست یا بافت زیرین را تحت تأثیر قرار دهد. این کیستها به صورت تودههای صاف و صیقلی به رنگ زرد مایل به سفید یا همرنگ پوست شما دیده میشوند. اندازه آنها از 1.25 سانتیمتر تا چند سانتیمتر متغیر است. کیست معمولاً بدون درد است و ممکن است به درمان نیاز نداشته باشد.
کیست معمولاً خوشخیم (غیرسرطانی) است و هیچ علامت دیگری ایجاد نمیکند مگر اینکه عملکرد طبیعی سیستم بدن را تحت تأثیر قرار دهد. کیستهای پوستی معمولاً در نواحی مانند سر، صورت، بالای کمر و کشاله ران ظاهر میشوند.
علل جوش و کیست
علت جوش و کیست متفاوت است. جوش صرفاً به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد میشود، در حالی که کیستهای پوستی معمولاً زمانی ایجاد میشوند که سلولهای پوست به درستی پوست انداخته نمیشوند. عفونت فولیکول مو و بافت اطراف آن باعث ایجاد جوش میشود. رایجترین منبع این عفونت، عفونت استافیلوکوکی ناشی از باکتری استافیلوکوکوس اورئوس است.
کیستهای پوستی زمانی تشکیل میشوند که سلولهای پوستی به طور طبیعی از بین نمیروند و به جای آن به داخل خود تا میشوند. این امر باعث تشکیل کیسهای محصور شده پر از سلولهای مرده پوست و مایع میشود. وقتی کیست به اندازه مشخصی میرسد، معمولاً رشد آن متوقف میشود.
تشخیص جوش از کیست
تنها یک متخصص بهداشت میتواند تشخیص دقیقی از برآمدگی روی پوست شما ارائه دهد. متخصص بهداشت شما ممکن است بتواند با توجه به ظاهر برآمدگی و شرح علائم شما، آبسه یا کیست را تشخیص دهد. عواملی مثل زمان اولین مشاهده برآمدگی، سرعت رشد آن، تغییر اندازه آن و دردناک بودن آن میتواند به تشخیص بیماری کمک کند.
چگونه جوشها و کیستها را درمان میکنید؟
گاهی اوقات جوش یا کیست بدون درمان خود به خود بهبود مییابد یا با استفاده از روشهای ساده مراقبت در منزل قابل درمان است. با این حال، اگر این برجستگی باعث درد یا ناراحتی شدید شود، ممکن است به مراقبت از متخصص پوست نیاز داشته باشید.
درمان جوش میتواند شامل استفاده از آنتیبیوتیکها برای درمان عفونت باشد. کیستها معمولاً به درمان نیاز ندارند مگر اینکه دردناک باشند یا مانع انجام کارهای روزمره شما شوند. شستشوی صحیح دست یکی از راههای کاهش خطر ابتلا به جوش و جلوگیری از شیوع عفونت ناشی از آن است.
تفاوت جوش و کیست مویی
جوش و کیست مویی هر دو نوع برجستگیهای پوستی هستند، اما تفاوتهای مهمی دارند:
جوش:
- تعریف: جوش به دلیل عفونت باکتریایی در فولیکول مو ایجاد میشود و معمولاً به صورت برآمدگیهای قرمز و متورم ظاهر میشود.
- علائم: جوشها معمولاً دردناک هستند و ممکن است حاوی چرک باشند. آنها میتوانند به صورت خوشهای ظاهر شوند و معمولاً در نواحی مانند صورت، گردن و زیر بغل دیده میشوند.
- علل: عفونت باکتریایی، معمولاً ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس، باعث ایجاد جوش میشود.
کیست مویی:
- تعریف: کیست مویی (یا کیست پیلار) نوعی کیست است که در نزدیکی فولیکولهای مو شکل میگیرد و معمولاً حاوی کراتین است.
- علائم: کیست مویی معمولاً بدون درد است و به صورت تودههای صاف و صیقلی به رنگ زرد مایل به سفید یا همرنگ پوست دیده میشود. این کیستها معمولاً بزرگتر از جوشها هستند و ممکن است در نواحی مانند سر و پوست سر ظاهر شوند.
- علل: کیست مویی زمانی تشکیل میشود که سلولهای مرده پوست به درستی از بین نمیروند و به داخل خود تا میشوند.
درمان کیست مویی
درمان کیست مویی بسته به شدت و علائم آن متفاوت است. در اینجا چند روش درمانی رایج برای کیست مویی آورده شده است:
- کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند و ممکن است باعث تخلیه کیست شود.
- داروهای ضد التهاب: داروهای غیرنسخهای مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- جراحی: در صورتی که کیست مویی بزرگ و دردناک باشد یا عفونت کند، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه یا برداشتن کیست باشد. این کار معمولاً توسط پزشک انجام میشود.
- آنتیبیوتیکها: اگر کیست مویی عفونی شود، پزشک ممکن است آنتیبیوتیک تجویز کند.
خلاصه
جوش و کیست دو نوع از برآمدگیهای رایج پوستی هستند. ممکن است ظاهر آنها شبیه به هم باشد، اما علت ایجادشان متفاوت است. جوش به دلیل عفونت باکتریایی است که فولیکول مو و بافت اطراف آن را تحت تأثیر قرار میدهد. کیست زمانی اتفاق میافتد که سلولهای پوست رشد میکنند و نمیتوانند به سطح برسند و در زیر پوست مسدود میشوند.