علل ایجاد پیچ خوردگی روده یا ولولوس و عوارض خطرناک آن

پیچ خوردگی روده (ولوولوس) زمانی رخ می‌دهد که بخشی از روده به دور خود حلقه زده و تا شود. این حالت اغلب در بخش‌های کولون سکوم و سیگموئید روده اتفاق می‌افتد. پیچ خوردگی می‌تواند باعث قطع شدن خون‌رسانی به بافت و در نتیجه منجر به علائمی مانند درد شدید، مدفوع خونی و انسداد روده شود.

این حالت ممکن است باعث پارگی روده و نکروز یا مرگ بافت‌ها شود که حالتی خطرناک بوده و می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. افراد مسن بین ۵۰ تا ۸۰ سال و کسانی که دارای بیماری‌های مزمن هستند، بیشتر در معرض خطر پیچ خوردگی روده قرار دارند. این عارضه همچنین در نوزادان دیده شده است و چرخش غیرطبیعی روده در میان آنها شایع است.

این مقاله کلینیک زخم به توضیح علائم پیچ خوردگی روده یا ولولوس و علل ایجاد آن می‌پردازد. همچنین نحوه تشخیص و عوارض عدم درمان آن را بیان خواهیم کرد.

علل ایجاد پیچ خوردگی روده یا ولولوس چیست؟

پیچ خوردگی روده یا ولولوس (Volvulus) یک وضعیت پزشکی است که در آن بخشی از روده به دور خود می‌پیچد و باعث انسداد روده می‌شود.

دلایل ایجاد این پیچ خوردگی می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

• نقایص مادرزادی: برخی افراد با ناهنجاری‌های مادرزادی روده متولد می‌شوند که آن‌ها را مستعد ولولوس می‌کند.
• چسبندگی‌های شکمی: این چسبندگی‌ها می‌توانند پس از جراحی‌های قبلی یا عفونت‌ها ایجاد شوند و روده را به هم بچسبانند. علائم چسبندگی روده چیست؟ درد شکمی، نفخ و استفراغ از علائم آن هستند.
• رژیم غذایی نادرست: مصرف زیاد فیبر بدون مصرف کافی مایعات می‌تواند روده‌ها را تحریک کند و باعث ولولوس شود.
• افزایش سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به ولولوس به دلیل کاهش حرکت روده افزایش می‌یابد.
• بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌هایی مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون می‌توانند خطر ولولوس را افزایش دهند.
• حرکت غیرطبیعی روده: شرایطی که باعث حرکت غیرطبیعی روده می‌شوند، مانند یبوست مزمن، نیز می‌توانند علتی برای ولولوس باشند.

علائم پیچ خوردگی روده

علائم پیچ خوردگی روده معمولاً به تدریج و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. این علائم ممکن است با دردهای قولنجی شروع شده و در نهایت غیر قابل تحمل شوند.

علائم شایع پیچ خوردگی روده که می‌تواند نشانه انسداد روده باشد عبارت‌اند از:

• نفخ شکم
• دردناک بودن شکم
• استفراغ
• وجود خون در مدفوع
• یبوست

یبوست همراه با عدم توانایی دفع گاز روده می‌تواند هم‌زمان رخ داده و منجر به نفخ شکم و احتمالاً تهوع و استفراغ شود. استفراغ معمولاً چند روز پس از شروع درد آغاز می‌گردد. یبوست با آنکه حالتی ساده به نظر میرسد، امّا باعث بیماریهای مختلف از جمله بواسیر نیز میشود. در رابطه با اینکه بواسیر چیست؟ در مجله کلینیک زخم اطلاعات بیشتری کسب کنید.

کودکان و بزرگسالان مبتلا به پیچ خوردگی روده ممکن است به دلیل عدم دریافت مایعات کافی یا به دلیل شوک عفونی دچار ناپایداری همودینامیکی (hemodynamic instability) شوند.

علاوه بر سکوم و سیگموئید، معده نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد. در کودکان، پیچ خوردگی روده معمولاً در روده کوچک رخ می‌دهد.

برای کودکان، یکی از علائم اصلی استفراغ همراه با ماده‌ای شبیه به صفرا، یک مایع زرد – سبز رنگ که توسط کبد تولید می‌شود، است. این علامت نشان دهنده وجود مشکل جدی در روده بوده و نیازمند بررسی فوری پزشکی است. با این حال، استفراغ همیشه به رنگ صفرا نخواهد بود.

عوارض خطرناک ولولوس

پیچ خوردگی روده می‌تواند عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد:

در صورتی که به علائم ولولوس مانند درد شدید شکم، استفراغ، یبوست یا تورم شکم دچار هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص پیچ خوردگی روده

تشخیص پیچ خوردگی روده (ولولوس) با توجه به علائم و تاریخچه بیمار انجام می‌شود. پزشک ممکن است با توجه به علائمی که در بالا به آنها اشاره کردیم، مشکوک به ولولوس شود و به دنبال علت آن بگردد که می‌تواند شامل آزمایش‌های اضافی فراتر از معاینه فیزیکی باشد.

• آزمایش‌های الکترولیت: برای بررسی عدم تعادل الکترولیت‌ها و نشانگرهای عفونت و نکروز انجام می‌شود.
• آزمایش ادرار: برای رد هرگونه مشارکت دستگاه ادراری یا مثانه انجام می‌شود.
• آزمایش بارداری: در زنانی که در سن باروری هستند، برای رد بارداری انجام می‌شود.
• آزمایش‌های خونی دقیق‌تر: در افرادی که به شدت بیمار هستند، ممکن است آزمایش‌های خونی برای عملکرد کبد و پانکراس انجام شود.
• سی‌تی‌اسکن: برای بزرگسالان برای تشخیص الگوی چرخش در روده کوچک یا بزرگ انجام می‌شود.
• رادیوگرافی: رادیوگرافی شکم می‌تواند به تشخیص ولولوس سیگموئید کمک کند، اما معمولاً نیاز به تصویربرداری‌های دیگر نیز دارد.

درمان پیچ خوردگی روده یا ولولوس

درمان ولولوس بر دو هدف تمرکز دارد: اصلاح روده پیچ‌خورده فعلی و پیشگیری از بروز مجدد این وضعیت.

فرایند بازکردن پیچ‌خوردگی روده به «کاهش» ولولوس معروف است. اولین گام در این فرایند، انجام یک پروسیجر سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر است که از یک ابزار لوله‌ای انعطاف‌پذیر با نور و دوربین استفاده می‌کند.

با توجه به مشاهده و ارزیابی بافت‌های آسیب‌دیده، ممکن است نیاز به جراحی باشد. برخی از متخصصان معتقدند که جراحی همچنان ضروری است تا از بروز مجدد ولولوس جلوگیری شود.

سخن پایانی

علل ایجاد پیچ خوردگی روده یا ولولوس شامل رژیم غذایی نامناسب، افزایش سن، بیماری‌های ژنتیکی، بیماری‌های التهابی روده و حرکت غیرطبیعی می‌شود. عوارض این بیماری خطرناک هستند و گاهی منجر به مرگ می‌شوند؛ به همین سبب ضروری است در صورت مشاهده علائم گفته شده در این مقاله کلینیک زخم به پزشک متخصص مراجعه کنید.

سؤال‌های متداول

پیچ خوردگی چطور بر عملکرد روده تاثیر می‌گذارد؟

باعث ایجاد درد و ناراحتی می شود، ارتباط بافت‌های خونی را قطع می کند و حالتی استفراغ، مدفوع خونی و یبوست در فرد به وجود می‌آورد.

راه‌های پیشگیری از ولولوس چیست؟

رژیم غذایی مناسب و نوشیدن آب کافی، ورش منظم، توجه به وضعیت بدن و اقدام به موقع برای درمان بیماری‌های عصبی.