علت سوزش مقعد می‌تواند به دلایل مختلف از جمله عدم رعایت بهداشت مقعد، بیماری‌های مختلف مرتبط با ناحیه مقعد یا حساسیت‌های غذایی رخ دهد. سوزش مقعد یکی از عارضه‌های شایع و آزاردهنده است.
سوزش مقعد می‌تواند با احساس سوختگی مشابه با احساسی که پس از تماس پوست با ماده‌ای تحریک کننده یا تند، همراه باشد. این حالت سوزش ممکن است با خارش شدید، درد یا ناراحتی و التهاب و تورم همراه شود.
در صورتی که سوزش به طور مداوم است حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت سوزش مقعد به طور دقیق تشخیص داده شود. پزشک ممکن است پس از بررسی یکی از بیماری‌ها یا مشکلاتی که در این مقاله کلینیک زخم مطرح خواهیم کرد، تشخیص دهید.
علت سوز مقعد چیست؟
مقعد چیست؟ ناحیه انتهای گوارش است که دفع مدفوع از این ناحیه انجام می‌شود. سوزش مقعد یکی از مشکلاتی است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. در ادامه، به بررسی علت سوزش مقعد و راه‌های درمان آن (خانگی و دارویی) می‌پردازیم:
1- بهداشت مقعد
یکی از مسائلی که باعث ایجاد سوزش در ناحیه مقعد می‌تواند بشود، عدم توجه به بهداشت این ناحیه است. باقی ماندن ترشحات و مدفوع در این منطقه می‌تواند ابتدا باعث سوزش و در حالت‌های وخیم‌تر به عفونت تبدیل شود.
همچنین، شستشوی مکرر با صابون‌های قوی نیز می‌تواند باعث تحریک پوست شود. لازم است بهداشت مقعد را به صورت متعادل و با مواد مناسب انجام دهید.
2- بیماری‌های التهابی روده
بیماری‌هایی مانند بیماری کرون و کولیت اولسروز می‌توانند باعث التهاب و سوزش در ناحیه مقعد شوند. این بیماری‌های علاوه بر آنکه علت سوزش مقعد هستند، با علائمی از جمله درد شکم، اسهال، تب، کاهش وزن و خستگی همراه هستند.
3- حساسیت‌های غذایی
برخی افراد به غذاهای خاص، مانند غذاهای تند یا ادویه‌دار، حساسیت دارند که می‌تواند منجر به سوزش مقعد شود.
در صورتی که به غذایی حساسیت دارید، ممکن است پس از خوردن آن ناحیه مقعد شما نیز تحت تأثیر قرار گیرد. برای رفع حساسیت از داروهایی تجویز شده توسط پزشک استفاده کرده یا در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
4- شقاق مقعدی
شقاق مقعدی چیست؟ شقاق مقعدی، پارگی‌های کوچکی در پوست اطراف مقعد هستند که می‌توانند دردناک و منجر به سوزش شوند. این پارگی‌ها به خصوص در هنگام دفع مدفوع دردناک‌تر می‌شوند. مزایا و معایب لیزر شقاق را بیشتر بشناسید.
5- یبوست و خشکی مدفوع
یبوست خود باعث ایجاد شقاق می‌شود. عبور مدفوع سفت و خشک می‌تواند باعث خراشیدگی و سوزش در ناحیه مقعد شود. این حالت علاوه بر سوزش، با درد شکمی و ناراحتی هنگام اجابت مزاج همراه است. در کودکان ممکن است، این حالت باعث شود تا از دفع مدفوع بترسند و با نگه داشتن مدفوع به بدن خود آسیب برسانند.
6- پروکتیت
التهاب رکتوم (بخش انتهایی روده بزرگ) که می‌تواند باعث سوزش، خونریزی و ترشح مخاط شود. در رابطه با رکتوم و ارتباط آن با مقعد در مقاله‌ای جداگانه صحبت کرده‌ایم.
7- اسهال یا مدفوع آبکی
اسهال یکی از شرایط ناخوشایندی است که می‌تواند علت سوزش مقعد باشد. اسهال می‌تواند باعث تحریک و التهاب پوست اطراف مقعد شده و در نهایت سوزش را به همراه خواهد داشت.
8- بواسیر
بواسیر چیست؟ رگ‌های متورم و ملتهب در ناحیه مقعد یا رکتوم که می‌توانند باعث درد، خارش و سوزش شوند. بواسیر می‌تواند داخلی یا خارجی باشد. همچنین، بواسیر در حالت‌های شدید به صورت بواسیر خونی ظاهر می‌شود. در صورتی که علائم بواسیر را دارید، حتماً به بهترین مرکز و دکتر بواسیر مراجعه کنید.
9- بیماری‌های جنسی
بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا می‌توانند با حالت‌هایی از جمله سوزش و ترشح از مقعد همراه باشند. سوزاک به دلیل یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود که دستگاه تناسلی، مقعد و رکتوم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیماری مقاربتی کلامیدیا نیز یک نوع عفونت باکتریایی به شما می‌آید و علاوه بر سوزش با درد، خارش و زخم همراه است. در رابطه با «انواع بیماری مقاربتی STD با عکس؛ علائم و درمان بیماری جنسی» در مقاله جداگانه بیشتر بخوانید.
10- بیماری‌های پوستی مقعد
برخی از بیماری‌های پوستی نیز باعث سوزش و خارش مقعد می‌شوند. اگزما، پسوریازیس و درماتیت تماسی می‌توانند باعث التهاب، خارش و سوزش در ناحیه مقعد شوند. برای کنترل این حالت اغلب می‌توان از درمان‌های خانگی استفاده کرد.
معاینه و درمان سوز مقعد
برای تشخیص علت سوزش مقعد، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد سابقه پزشکی و علائم شما سوال می‌کند. در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری مانند کولونوسکوپی یا آزمایش خون لازم باشد.
به عنوان نمونه برای درمان بواسیر می‌توان از روش درمان با لیزر استفاده کرد و در کنار آن کرم‌ها و شیاف‌های ضد بواسیر را به کار برد.
در رابطه با بیماری‌های عفونی مانند کلامیدیا که باعث سوزش مقعد می‌شوند، مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدویروس نیز تجویز می‌شوند.
درمانی‌های خانگی سوزش مقعد
- حمام سیتز: نشستن در آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می‌تواند التهاب را کاهش دهد.
- استفاده از یخ: برای کاهش تورم و درد.
- رژیم غذایی: مصرف غذاهای پر فیبر و مایعات زیاد.
- پرهیز از مصرف غذاهای تحریک‌کننده: مانند ادویه‌جات تند و کافئین.
- دارو و پماد قابل استفاده برای سوزش مقعد
- کرم‌های ضد التهاب: مانند هیدروکورتیزون.
- پمادهای موضعی: مانند زینک اکساید برای کاهش التهاب و محافظت از پوست.
- داروهای مسکن: مانند پاراستامول یا ایبوپروفن برای کاهش درد.
۱۰ علت سوزش مقعد و راه‌های درمان سریع (خانگی و دارویی)
علت سوزش مقعد می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود. بواسیر، شقاق مقعدی، یبوست، بهداشت نا کافی یا بیش از حد همگی می‌توانند باعث سوزش در ناحیه مقعد شوند. ضروری است رژیم غذایی سالمی را دنبال کرده و برای یافتن شیوه درمانی مناسب با پزشک مشورت کنید.
سؤال‌های متداول
چه عواملی می‌تواند باعث سوزش مقعد شود؟
بیماری‌های پوستی، عفونت، بیماری‌های مقعدی، مسائل بهداشتی و حساسیت می‌توانند باعث سوزش در مقعد شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر سوزش مقعد شما شدید یا مزمن است، یا اگر با علائم دیگری مانند خونریزی، تب یا دشواری در دفع مدفوع همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.