انواع فیستول مقعدی شامل پنج نوع اصلی فیستول زیر مخاطی، اینترسفینکتریک، ترنسفینکتریک، سوپر ا-اسفنکتریک و اگزترا – اسفنتکتریک می‌شود. هر یک از آنها از نظر منشأ یا محل قرار گیری و گسترش متفاوت هستند و در شیوه درمان تأثیرگذار خواهند بود. با این حال، یادگیری نام آنها ضرورت ندارد؛ اما به درک روش انتخابی برای درمان به شما کمک می‌کند. در این مقاله از مجله کلینیک زخم به معرفی این پنج نوع خواهیم پرداخت.
بررسی انواع فیستول مقعدی
انواع فیستول مقعدی بر اساس ارتباطشان با عضلات اسفنکتر مقعدی دسته‌بندی می‌شوند. این عضلات در مقعد به صورت داخلی و خارجی هستند و به خروج مدفوع یا نگه داشتن آن کمک می‌کنند.
فیستول مقعدی چیست؟ فیستول مقعدی یک ارتباط یا مجرای غیرطبیعی است که کانال مقعد را به پوست ارتباط می‌دهد. این مجرای غیرطبیعی اغلب از عضله اسفنکتر عبور می‌کند و به همین سبب دسته‌بندی انجام شده با توجه به ارتباط فیستول و عضلات گفته شده، است.
انواع فیستول مقعدی را به طور خلاصه در جدول زیر آورده‌ایم:
| فیستول اینترسفینکتریک | رایج‌ترین نوع که شامل مقدار کمی از عضله است. |
| فیستول ترنسفینکتریک | شامل اسفنکتر خارجی مقعد می‌شود. |
| فیستول سوپرا -اسفنکتریک | کمتر رایج است و از بالای مجموعه اسفنکتر عبور می‌کند. |
| فیستول اکسترا-اسفنکتریک | نادرترین نوع فیستول است. |
| فیستول زیر مخاطی | زیر سطح مخاطی کانال مقعد ایجاد می‌شود. |
فیستول زیر مخاطی
Submucosal fistula (فیستول زیرمخاطی) به نوعی از فیستول گفته می‌شود که مجرای غیرطبیعی آن در لایه زیر مخاطی (submucosa) ایجاد می‌شود. این لایه بخشی از بافت داخلی دستگاه گوارش است که زیر سطح مخاطی قرار دارد و مسئول حمایت از مخاط و تأمین خون‌رسانی به آن است.
دلایل ایجاد آن:
- عفونت‌ها (مانند آبسه‌ها)
- بیماری‌های التهابی روده (مانند بیماری کرون)
- آسیب‌های جراحی یا ترومایی
فیستول اینترسفینکتریک
فیستول اینترسفینکتریک نوعی از فیستول مقعدی است که در آن مجرای فیستول بین دو عضله مقعدی (اسفنکتر داخلی و خارجی) قرار دارد. این نوع فیستول یکی از رایج‌ترین انواع فیستول‌ها است و معمولاً با جراحی به‌وسیله تکنیک «لیگاسیون مجرای فیستول اینترسفینکتریک (LIFT)» درمان می‌شود. در این روش جراحی، فیستول به طور مؤثر و ایمن با اتصال و بستن مجرای فیستول درمان می‌شود که در نتیجه بهبودی بالایی را به همراه دارد و معمولاً عوارض و مشکلاتی مانند بی‌اختیاری را به همراه نمی‌آورد.
انتخاب شیوه درمان و داروهای مرتبط با آن به تشخیص پزشک است و گاهی روش‌های دیگری نیز ممکن است استفاده شود.
فیستول ترنسفینکتریک
فیستول ترنسفینکتریک (Transsphincteric) از انواع فیستول مقعدی است که مجرای آن از عضلات داخلی یا خارجی مقعد شروع شده و از عضله اسفنکتر خراجی عبور کرده و در نهایت در پوست اطراف مقعد نمایان می‌شود. این نوع فیستول معمولاً به شکل U است و حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از موارد فیستول مقعدی را تشکیل می‌دهد.
مطالعات مختلفی در زمینه درمان فیستول مقعدی از این نوع انجام شده است. در یکی از مطالعات دو روش: پلاگین و فلپ پیشرفته مخاطی ترانس آنال مطرح شده است. در این مطالعه، نتایج نشان داده شده که نرخ بسته شدن فیستول با استفاده از پلاگین فیستول مقعدی (34 درصد) کمتر از روش فلپ پیشرفته مخاطی (62 درصد) بوده است.
روش لیزر نیز روشی کم تهاجمی است که می‌توان برای بستن مجراهای غیرطبیعی به وجود آمده به کار برد. با این حال، برای درمان فیستول‌های ترنسفینکترینک نیاز به داده‌های بیشتری برای ارزیابی وجود دارد.
فیستول سوپر اسفنکتریک
انواع فیستول مقعدی شامل نوع فیستول سوپر اسفنکتریک (Suprasphincteric) نیز می‌شود. این نوع فیستول مقعدی که از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد شروع شده و به سمت بالا حرکت می‌کند. این کانال از میان عضلات پوبورکتالیس عبور کرده و در نزدیکی مقعد به سطح پوست می‌رسد. این نوع فیستول کمتر شایع است و در حدود ۲۰ درصد از موارد فیستول مقعدی را تشکیل می‌دهد.
فیستول اگزترا-اسفنکتریک
فیستول اکسترا-اسفنکتریک (Extrasphincteric)یکی از نادرترین نوع فیستول مقعدی است که با شرایط دیگری همراه می‌شود و مشکلات درمانی بیشتری را به همراه دارد.
منشأ آن از راست‌روده آغاز شده و به سمت پایین حرکت می‌کند. این مجرا از طریق عضله لواتور آنی در کف لگن به سطح پوست اطراف مقعد می‌رسد. این نوع فیستول معمولاً به دلیل بیماری‌های التهابی مانند بیماری کرون، آپاندیسیت یا آبسه‌ها ایجاد می‌شود.
فیستول اکسترا-اسفنکتریک به دلیل درگیری با عضلات کف لگن و ارتباط با راست‌روده، پیچیده‌ترین نوع فیستول مقعدی محسوب می‌شود و درمان آن نیاز به دقت و تخصص بالایی دارد.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله کلینیک زخم پنج نوع فیستول مقعدی را بررسی کردیم. هر یک از آنها نیاز به روش مخصوص خود برای درمان دارد. عوارض فیستول مقعدی را جدی بگیرید و در اسرع وقت برای درمان آن اقدام کنید. برای اطلاعات بیشتر با کادر درمانی ما در تماس باشید.