علت خارش مقعد به دلایل مختلف از جمله بهداشت نامناسب، بیماری‌های پوستی، عفونت، بواسیر یا فیستول رخ می‌دهد. خارش ممکن است اطراف مقعد نیز رخ دهد و علاوه بر خارش حالتی گزش مانند داشته باشد. پوست اطراف آن ناراحت کننده و دردناک می‌شود و فرد می‌تواند در هر زمان از روز درد و خارش را در این ناحیه احساس کند.
خارش مقعد ممکن است لحظه‌ای باشد و سپس برطرف شود، امّا اگر به طور مداوم خارش را تجربه می‌کنید و بیش از حد طولانی شده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. این خارش ساده ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد که با بررسی بالینی و انجام آزمایش‌های لازم توسط تشخیص داده می‌شود.
در این مقاله کلینیک زخم انواع علت خارش مقعد و روش‌های درمانی برخی از آنها در خانه را بیان خواهیم کرد. دقت داشته باشید که اگر بیماری جدی باشد، ممکن است درمان‌های خانگی و پماد تأثیر قوی برای رفع این حالت نداشته باشند. پیش از مصرف هر نوع پماد نیز با پزشک مشورت کنید.
۷ علت خارش مقعد و علائم آن
خارش مقعد که به عنوان پروریتوس آنی (pruritus ani) شناخته می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. علت خارش مقعد در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد.
خارش در ناحیه مقعد می‌تواند به دلیل بهداشت نامناسب یا شستشوی بیش از حد رخ دهد. این نشانگر آن است که افراط‌وتفریط هر دو می‌توانند به بدن آسیب برسانند. با این حال در برخی موارد این حالت می‌تواند به دلیل عفونت یا بیماری‌های پوستی منتقل شده از دیگر افراد رخ دهد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
۱- مشکلات پوستی
بسیاری از مشکلات پوستی می‌توانند باعث خارش پوست در هر جای بدن از جمله مقعد شوند. اگر قبلاً به درماتیت یا پسوریازیس مبتلا شده‌اید، این محتمل‌ترین دلیل خارش شما است.
اگزما و پسوریازیس نیز از مشکلات پوستی هستند که می‌توانند علت خارش مقعد باشند.
۲- بهداشت
شستشوی بیش از حد می‌تواند باعث خشکی پوست و در نتیجه خارش شود. در مقابل تمیز نشستن به اندازه کافی نیز می‌تواند به دلیل تجمع مدفوع باعث خارش شود.
۳- بیماری‌های عفونی
انواع مختلفی از عفونت‌های انگلی وجود دارد که می‌تواند باعث خارش مقعد شود، مانند کرم‌های سنجاقی، یک انگل شایع روده‌ای.
برخی از عفونت‌ها و بیماری‌های منتقله از راه جنسی می‌توانند منجر به خارش مقعد شوند. زگیل تناسلی یکی از آنهاست.
از کجا بفهمیم زگیل تناسلی داریم؟ تشخیص زگیل تناسلی در خانه! در این مقاله توضیح داده‌ایم که چطور میتوانید زگیل تناسلی را تشخیص دهید.
۴- بیماری‌های التهابی روده
در برخی موارد علت خارش مقعد نشانه‌هایی مشابه با بیماری‌های التهابی روده دارد. بیماری‌هایی مانند کرون و کولیت اولسراتیو می‌توانند باعث التهاب و خارش مقعد شوند.
۵- فیستول یا شقاق مقعدی
فیستول مقعدی چیست؟ فیستول باعث ایجاد ترک‌های کوچکی در ناحیه مقعدی می‌شود که حالتی ناخوشایند ایجاد می‌کنند و می‌تواند علت خارش مقعد باشد.
۶- بواسیر (هموروئید)
بواسیر چیست؟ بواسیر یا هموروئید به تورم و التهاب وریدهای واقع در ناحیه مقعد و قسمت تحتانی رکتوم گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از افزایش فشار در این وریدها باشد و معمولاً با درد، خونریزی و خارش همراه است.
۷- بیماری‌های سیستمیک و آلرژی‌ها
در صورتی که بدن شما به مواد خاصی حساسیت داشته باشد، ممکن است به دلیل استفاده از آنها بدن با خارش، آلرژی خود به این مواد را نشان دهد. واکنش‌های آلرژیک می‌تواند نسبت به مواد شوینده، دستمال توالت‌های معطر یا مواد موجود در لباس زیر باشد.
بیماری‌های سیستمیک نیز می‌توانند باعث خارش عمومی در بدن شوند و ناحیه مقعد را نیز تحت تاثیر قرار دهند. دیابت، بیماری‌های کبدی و بیماری کلیوی از جمله بیماری‌های سیستمیک به شمار می‌آیند.
رفع و درمان علت خارش مقعد
ناحیه مقعد را پس از هر دفع مدفوع با آب گرم و بدون استفاده از صابون‌های معطر تمیز کنید. استفاده از دستمال مرطوب بدون الکل نیز می‌تواند مفید باشد. از مصرف غذاهای تحریک کننده مانند غذاهای تند، الکل و قهوه نیز پرهیز کنید تا ناحیه مقعد فرصت ترمیم داشته باشد.
پماد برای خارش مقعد
پمادهای استروئیدی: این پمادها می‌توانند التهاب و خارش را به طور موثری کاهش دهند.
- پماد موضعی هیدروکورتیزون ۱درصد دو تا سه بار در روز به مدت کوتاه (حداکثر ۴ تا ۸ هفته) می‌تواند خارش را تسکین دهد.
- پماد بتامتازون نیز گزینه دیگری است که اثر طولانی‌تری دارد.
نکته: استفاده طولانی مدت از استروئیدهای قوی می‌تواند پوست ناحیه مقعد را نازک کرده و در نتیجه خارش بیشتر شود.
پمادهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): این پمادها مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند.
پمادهای آنتی‌بیوتیک: اگر عفونت باکتریایی عامل خارش باشد، پزشک ممکن است پماد آنتی‌بیوتیکی مانند جنتامایسین، کلیندامایسین یا باسیتراسین را تجویز کند.
پمادهای ضدقارچ: اگر عفونت قارچی (مانند برفک) عامل خارش باشد، پزشک ممکن است پماد ضدقارچی مانند کلوتریمازول یا نیستاتین را تجویز کند.
پمادهای محافظ پوست: پماد اکسید روی می‌تواند از پوست اطراف مقعد در برابر تحریک بیشتر محافظت کند.
برای درمان بیماری بواسیر شما میتوانید پس از مشورت با پزشک، لیزر بواسیر (هموروئید) را انجام دهید. این روش نسبت به پماد سریعتر خواهد بود و حالت خارش در مدت زمان کوتاه تری برطرف خواهد شد.
سخن پایانی
علت خارش مقعد می‌تواند به دلیل بهداشت نامناسب یا بیماری‌های مختلف باشد. در صورتی که خارش برای چند روز ادامه پیدا کرد حتماً به پزشک مراجعه کنید. با توجه به اینکه خارش مقعد می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، تشخیص دقیق توسط پزشک ضروری است تا بتوان درمان مناسبی را برای آن ارائه داد.
سؤال‌های متداول
چرا پس از دفع مدفوع احساس خارش در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود؟
این خارش ممکن است به دلیل باقی ماندن مدفوع یا ادرار روی پوست رخ دهد یا به دلیل وجود بواسیر یا شقاق مقعدی ایجاد شود. در کودکان این خارش می‌تواند به دلیل مصرف غذای ناسالم به وجود آید.
سوزش همراه با خارش در ناحیه مقعد نشانه چیست؟
خارش و سوزش مقعد علائم شایعی از بواسیر خارجی و شقاق مقعدی هستند. اسهال بیش از حد می‌تواند منجر به ایجاد میکروابریژن‌ها (خراش‌های ریز) شود. خارش و سوزش همچنین می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری مقاربتی باشد.
خارش همراه با خونریزی از مقعد نشانه چه بیماری است؟
خارش و خونریزی مقعد ممکن است نشانه‌ای از شقاق مقعدی باشد.
آیا اگزما می‌تواند باعث خارش مقعد شود؟
بله درماتیت آتوپیک یا اگزما می‌تواند باعث ضخیم شدن پوست و ایجاد برجستگی‌های خارش‌دار در اطراف مقعد شود. این مشکل بیشتر در کودکان ۵ تا ۷ساله شایع است و معمولاً در نواحی خم شونده آرنج و زانوها رخ می‌دهد و گاهی در ناحیه مقعد نیز به وجود می‌آید.