علت به وجود آمدن فیستول مقعدی اغلب عفونتی است که در یکی از غدد ناحیه مقعد ایجاد می‌شود و سپس دیگر نقاط کانال مقعد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عفونت باعث ایجاد آبسه‌ای می‌شود که یا خودبه‌خود تخلیه می‌شود یا از طریق جراحی از طریق پوست اطراف مقعد تخلیه می‌گردد. فیستول مجرای است که پس از تخلیه شدن عفونت به وجود می‌آید. همچنین، اگر عفونت به درستی تخلیه نشود، فیستول به وجود آمده ممکن است گسترش پیدا کند. در این مقاله از وبسایت کلینیک زخم بیشتر به علت فیستول مقعدی خواهیم پرداخت.
بررسی علت به وجود آمدن فیستول مقعدی
فیستول مقعدی چیست؟ فیستول در واقع تونلی است که در زیر پوست در مسیر این تخلیه تشکیل می‌شود. این تونل غده مقعدی یا کانال مقعدی را به یک سوراخ در پوست بیرونی اطراف مقعد متصل می‌کند. علت به وجود آمدن فیستول مقعدی اغلب به دلیل عفونت در عضلات مقعدی از جمله اسفنکتر است. حلقه‌های عضلانی اسفنکتر در دهانه مقعد به شما کمک می‌کنند که تخلیه مدفوع را کنترل کنید. فیستول‌ها بر اساس میزان درگیری این عضلات اسفنکتر طبقه‌بندی می‌شوند.
این طبقه‌بندی به جراح کمک می‌کند تا گزینه‌های درمانی مناسب را تعیین کند. در رابطه این مسئله که انواع فیستول مقعدی چیست؟ در مقاله‌ای جداگانه صحبت کرده‌ایم که مطالعه آن به درک روش‌های درمانی کمک خواهد کرد.
چه عواملی باعث ایجاد فیستول مقعدی می‌شود؟
علت به وجود آمدن فیستول مقعدی علاوه بر آبسه ممکن است مواردی دیگری نیز باشد. با این حالت، عفونت را می‌توان عامل اصلی فیستول دانست.
1- آبسه‌های مقعدی
همان‌طور که اشاره کردیم، این شایع‌ترین علت به وجود آمدن فیستول مقعدی است. آبسه زمانی ایجاد می‌شود که غدد کوچک داخل مقعد مسدود شوند. باکتری‌ها، مواد مدفوعی یا مواد خارجی می‌توانند این غدد را مسدود کرده و منجر به عفونت شوند. زمانی که آبسه به طور طبیعی یا از طریق جراحی تخلیه شود، ممکن است فیستول ایجاد بشود.
2- بیماری کرون
در مقاله «علت فیستول مقعدی در مردان» به این بیماری اشاره‌ای داشته‌ایم. این نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می‌شود. اگر التهاب ناحیه مقعد را تحت تأثیر قرار دهد، می‌تواند منجر به تشکیل آبسه و فیستول شود.
3- دیورتیکولیت (Diverticulitis)
این عارضه زمانی رخ می‌دهد که کیسه‌های کوچک و برجسته (دیورتیکول) که ممکن است در پوشش دستگاه گوارش تشکیل شوند، ملتهب یا عفونی شوند. این حالت می‌تواند باعث تشکیل آبسه شود. همان‌طور که می‌توانید حدس بزنید، وجود آبسه و عفونت در نهایت باعث ایجاد مجراهای غیرطبیعی یا همان فیستول‌ها می‌شوند.
4- جراحی نزدیک مقعد
آیا اخیراً جراحی در ناحیه مقعد انجام داده‌اید؟ هر نوع جراحی در ناحیه مقعد، مانند برداشتن شقاق مقعدی، بواسیر یا آبسه، می‌تواند در صورت عفونی شدن زخم جراحی منجر به تشکیل فیستول شود. بهتر است به جای جراحی از لیزر برای از بین بردن شقاق و آبسه استفاده کنید چرا که لیزر به طور دقیق بافت عفونتی را از بین می‌برد و کمتر بافت‌های سالم اطراف را درگیر می‌کند. این دقت بالا احتمال ایجاد فیستول را به دشت کاهش می‌دهد.
5- سل
در موارد نادر سل (Tuberculosis) نیز ممکن است علت به وجود آمدن فیستول مقعدی باشد. یک نوع از سل که روده را تحت تاثیر قرار می‌دهد مجراهای غیرطبیعی را در اطراف ناحیه مقعد و کانال مقعدی به وجود می‌آورد.
6- بیماری‌های مقاربتی
برخی از بیماری‌های مقاربتی (STIs) مانند HIV و سفلیس خود باعث فیستول نمی‌شوند؛ امّا دقت کنید که بدن را ضعیف کرده و باعث عفونی شدن بدن می‌شوند. عفونت نیز اگر به ناحیه مقعد برسد فیستول را ایجاد می‌کند.
7- سرطان
مانند سل، سرطان هم به صورت نادر دیده شده که باعث فیستول مقعدی شود. امّا امکان دارد سرطان مقعد باعث ایجاد فیستول نیز بشود.
8- پرتو درمانی
انجام پرتو درمانی برای سرطان در ناحیه لگن نیز گاهی به ایجاد فیستول می‌انجامد. در صورتی که در این ناحیه درد بیشتری حس کرده یا ترشحات بد بوی از آن احساس می‌کنید، حتماً با پزشک در میان بگذارید.
9- تروما یا آسیب
آسیب به دلایل مختلفی ممکن است به ناحیه مقعدی وارد شود. در مقاله علت فیستول مقعدی در زنان اشاره کردیم که زایمان سخت از ضربه و آسیب‌هایی است که به ناحیه مقعد وارد شده و در نتیجه باعث پارگی بافت می‌شود.
فیستول مقعدی چه ظاهری دارد؟
حال که با علت به وجود آمدن فیستول مقعدی آشنا شده‌اید، شاید برای شما این سوال پیش آید که فیستول مقعدی چه ظاهری دارد یا چگونه است؟ فیستول مقعدی به دلیل ماهیت داخلی خود به‌راحتی بدون معاینه پزشکی قابل مشاهده نیست. بااین‌حال، ممکن است برخی علائم خارجی بسته به محل باز شدن فیستول روی سطح پوست قابل مشاهده باشد.
یک سوراخ یا حفره کوچک قابل مشاهده نزدیک مقعد، یکی از نشانه‌های خارجی رایج فیستول مقعدی است. اطراف این سوراخ ممکن است متورم، قرمز یا تحریک‌شده باشد. ممکن است چرک، خون یا ترکیبی از هر دو از آن خارج شود که باعث لک شدن لباس زیر می‌شود. این ترشحات ممکن است به دلیل وجود عفونت بوی ناخوشایندی داشته باشند.
توجه داشته باشید که همه فیستول‌های مقعدی علائم یا نشانه‌های ظاهری ندارند. برخی فیستول‌ها ممکن است داخلی باشند و فقط در داخل کانال مقعدی یا رکتوم باز شوند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است به طور متناوب علائم ایجاد کنند. به همین دلیل، معاینه پزشکی توسط یک متخصص و در برخی موارد مطالعات تصویربرداری مانند سونوگرافی یا MRI برای تشخیص قطعی ضروری است.