چسبندگی روده با علائمی مانند درد شکم، نفخ و احساس پر بودن شکم، یبوست، تهوع، استفراغ و مشکلات گوارشی عمومی همراه است. چسبندگی روده و انسداد روده دو مشکل پزشکی متفاوت هستند، امّا چسبندگی شکمی یا روده می‌تواند باعث انسداد روده شود.
چسبندگی روده زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های دو قسمت از بدن به هم می‌چسبند، در حالی که انسداد روده زمانی رخ می‌دهد که چیزی جریان محتویات روده را مسدود کرده باشد. بافت‌های چسبنده می‌توانند روده را پیچ و تاب داده یا مسدود کنند و در عبور غذا، مایعات و گاز اختلال ایجاد کنند.
با این حال، همه چسبندگی‌های روده منجر به انسداد نمی‌شود. در این مقاله کلینیک زخم به بررسی علائم چسبندگی ناحیه روده و همچنین مشکل انسداد روده و شیوه‌های درمانی هر دو خواهیم پرداخت.
علائم چسبندگی روده چیست؟
چسبندگی (Adhesion) به صورت نوارهایی از بافت شبیه به زخم هستند. به طور معمول، بافت‌های داخلی و اندام‌ها دارای سطحی لغزنده و مخاطی هستند تا بتوانند با حرکت بدن به راحتی جابه‌جا شوند. چسبندگی روده باعث می‌شود تا بافت‌ها و اندام‌ها به هم بچسند. این حالت ممکن است حلقه‌های روده را به هم یا به اندام‌های مجاور یا به دیواره شکم وصل کنند.
چسبندگی ممکن است در هر جای بدن ایجاد شود، امّا اغلب این حالت پس از جراحی شکم به وجود می‌آید. تقریباً بیشتر افرادی که جراحی شکم انجام داده‌اند، دچار چسبندگی می‌شوند. در بسیاری از موارد این حالت مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما در مواردی نیز باعث مسدود شدن روده می‌شود.
ممکن است در فرد بیمار علائم زیر دیده شود:
- درد یا گرفتگی شدید شکم
- استفراغ
- نفخ
- عدم توانایی در دفع گاز
- یبوست
چه عواملی باعث ایجاد چسبندگی‌های روده می‌شوند؟
تقریباً ۷۵ درصد از چسبندگی‌های تشخیص داده شده در نتیجه جراحی شکم ایجاد می‌شوند. اما آنها می‌توانند در پاسخ به هر گونه آسیب، بیماری یا درمانی که باعث التهاب در شکم شما می‌شود، ایجاد شوند از جمله:
- عفونت‌های شکمی یا لگنی
- آپاندیس
- بیماری کرون
- دیورتیکولیت
- آندومتریوز
- بیماری التهابی لگن (PID)
- رادیوتراپی برای شکم (درمان سرطان)
- دیالیز صفاقی (درمان نارسایی کلیه)
انسداد روده چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، چسبندگی روده می‌تواند باعث انسداد روده (Intestinal obstruction) شود. انسداد روده وضعیتی است که در آن یک انسداد مانع از عبور غذا، مایعات از روده کوچک یا روده بزرگ می‌شود. دلایل انسداد روده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
فتق
سرطان روده بزرگ
چسبندگی روده‌ها
برخی از داروها
تنگی ناشی از التهاب روده به دلیل بیماری‌هایی مانند کرون یا دیورتیکولیت
در رابطه با فتق در مقاله «فتق یا باد فتق چیست و چرا ایجاد می‌شود؟» اطلاعات بیشتری کسب کنید.
تأثیر انسداد و چسبندگی روده بر عملکرد روده‌ها
روده کوچک و روده بزرگ قسمت‌هایی از دستگاه گوارش شما هستند که مواد غذایی مصرفی شما را پردازش می‌کنند. روده‌ها مواد مغذی را از غذاها جذب خواهند کرد. آنچه توسط روده جذب نمی‌شود، در طول دستگاه گوارش حرکت کرده و در نهایت به صورت مدفوع، دفع می‌شود. در رابطه با روده بزرگ کولون در مقاله «نقش روده بزرگ در بدن چیست؟ + بیماری‌های روده بزرگ» بیشتر صحبت کرده‌ایم.
اگر انسداد روده درمان نشود، قسمت‌های مسدود شده روده می‌توانند دچار آسیب جدی شوند و باعث به وجود آمدن مشکلات جدی‌تر بشوند. با این حال، با مراقبت پزشکی سریع، انسداد روده اغلب قابل درمان است.
علائم انسداد روده چیست؟
علائم انسداد روده می‌تواند حالتی مشابه با علائم چسبندگی روده داشته باشد:
- درد شکم
- نفخ شدید
- عدم دفع مدفوع یا گاز
- تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
تشخیص چسبندگی روده
برای تشخیص این عارضه لازم است با پزشک مشورت کنید. پزشک از طریق یکی از روش‌های زیر تشخیص خواهد داد که حالت پیش آمده چه بیماری است:
- معاینه فیزیکی: پزشک با لمس شکم و پرسیدن از علائم شما شروع می‌کند.
- تصویربرداری: اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، و ام‌آرآی می‌توانند به تشخیص انسداد یا چسبندگی کمک کنند.
- آزمایش خون: برای بررسی علائم التهاب یا عفونت.
- آندوسکوپی: در برخی موارد، یک دوربین کوچک وارد روده می‌شود تا مشکلات داخلی را بررسی کند.
روش‌های درمان چسبندگی روده
در برخی موارد، درمان چسبندگی روده بدون جراحی انجام می‌شود، به ویژه اگر علائم خفیف باشند.
درمان‌های دارویی
- مسکن‌ها: برای کاهش درد شکم و ناراحتی.
- ملین‌ها: برای کمک به رفع یبوست و بهبود حرکات روده.
- داروهای ضدالتهاب: ممکن است برای کاهش التهاب و تورم مفید باشند.
تغییر در رژیم غذایی:
مصرف غذای کم فیبر یا مایعات بیشتر برای کاهش فشار روی روده‌ها.
پرهیز از غذاهایی که باعث نفخ یا یبوست می‌شوند. رمان چسبندگی روده شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی می‌شود.
همچنین سعی کنید، از استرس دور بمانید. همان‌طور که در مقاله «رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی چیست؟» اشاره کردیم، استرس می‌تواند باعث تشدید بیماری شود.
درمان با جراحی
این شیوه درمانی زمانی انجام می‌شود که علائم مزمن و مقام به درمان‌های غیرجراحی باشند و همچنین انسداد روده رخ داده باشد.
جراحی می‌تواند به صورت لاپاروسکوپی یا لاپاراتومی انجام شود.
روش لاپاروسکوپی روشی کم تهاجمی است که یک دوربین کوچک و ابزارهای جراحی از طریق برش‌های کوچک در شکم قرار می‌گیرند و چسبندگی را از بین می‌برند.
در موارد پیچیده‌تر، جراحی باز ممکن است لازم باشد. این شامل یک برش بزرگ‌تر در شکم است تا جراح به راحتی بتواند چسبندگی‌ها را بردارد.
پیشگیری از چسبندگی روده پس از جراحی
تا حد ممکن با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی سعی کنید از انجام جراحی‌های شکمی غیر ضروری دوری کنید. همچنین، پس از جراحی از تکنیک‌های استریل و آنتی‌بیوتیک‌ها برای کاهش خطر عفونت بهره گیرید. همیشه بهتر است پس از دریافت درمان، دوره نقاهت را طبق دستور پزشک بگذرانید تا جراحی یا درمان دارویی بهترین نتیجه را داشته باشد.
جدول پزشکی چسبندگی روده
| رده | جزئیات |
| تعریف | تشکیل بافت اسکار بین روده‌ها یا اندام‌های داخلی که ممکن است باعث چسبیدن آنها به یکدیگر شود. |
| علل | جراحی‌های قبلی شکم، عفونت‌های شکمی، التهاب مزمن، بیماری‌های التهابی روده |
| علائم | درد شکم، نفخ، یبوست، تهوع و استفراغ، مشکلات گوارشی عمومی |
علائم چسبندگی روده چیست؟ تشخیص و درمان انسداد روده
در این مقاله کلینیک زخم، به بررسی علائم، دلایل و روش‌های درمانی چسبندگی روده پرداختیم. این چسبندگی در ناحیه روده می‌تواند باعث ایجاد انسداد نیز بشود. عدم توجه به انسداد روده می‌تواند خطرات جدی‌تری مانند عفونت یا بافت مرده شود. در نتیجه ضروری است در صورت داشتن علائم گفته شده در این مقاله، حتماً به پزشک برای تشخیص دقیق بیماری و درمان آن اقدام کنید.
سؤال‌های متداول
چسبندگی روده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک علاوه بر معاینه فیزیکی از اشعه ایکس شکم، سی‌تی‌اسکن و آزمایش‌های خون برای تشخیص بیماری استفاده می‌کند.
اگر به چسبندگی روده مبتلا هستید، چه کاری باید انجام دهید؟
در صورت ابتلا به چسبندگی روده، مهم است که از دستورالعمل‌های پزشک خود پیروی کنید و مراقبت‌های پزشکی منظم داشته باشید.