بیماری رکتوسل با علائمی از جمله مشکل در دفع مدفوع، احساس برآمدگی در داخل یا خارج از واژن، درد در ناحیه لگن و یبوست مزمن همراه است.
بیماری رکتوسل به حالتی گفته می‌شود که دیواره میان رکتوم (راست‌روده) و واژن ضعیف یا پاره شده و باعث می‌شود تا رکتوم به داخل واژن بی افتد و از وضعیت خود خارج شود. این مشکل در زنان باعث ایجاد حالتی ناخوشایند و مشکلاتی در زندگی روزمره آنها خواهد شد.
برای آشنایی بیشتر با این بیماری و روش‌های درمان آن این مقاله کلینیک زخم را تا انتها مطالعه کنید.
بیماری رکتوسل یا افتادگی دیواره پشتی واژن چیست؟
بیماری رکتوسل وضعیتی است که در آن بافت بین رکتوم و واژن ضعیف شده و باعث برآمدگی رکتوم به سمت دیواره پشتی واژن می‌شود. رکتوم انتهای روده بزرگ (کولون) است. در رابطه با آناتومی روده بزرگ در مقاله «مقعد چیست؟ عملکرد، ساختار و انواع بیماری‌های مقعد با عکس» بیشتر صحبت کرده‌ایم. همچنین، برای مشاهده دقیق‌تر آناتومی واژن مقاله «کار واژن چیست؟ آناتومی، بیماری‌ها و ترشحات واژن» را مطالعه کنید.
هم رکتوم و هم واژن به دلیل ماهیچه‌ها و رباط‌هایی که در لگن خاصره شما قرار دارند و به آن کف لگن خاصره گفته می‌شود، در جای خود باقی می‌مانند. هنگامی که کف لگن شما ضعیف شود، این اندام‌ها می‌توانند جابه‌جا شوند و حتی روی هم بیفتند.
رکتوسل یکی از انواع افتادگی اندام لگن (POP) است، وضعیتی که در آن اندام‌ها به دلیل ضعف کف لگن خاصره پایین می‌افتند. اغلب، رکتوسل با سایر اشکال افتادگی اندام لگن رخ می‌دهد، جایی که اندام‌هایی مانند رحم یا مثانه شما نیز از جای خود خارج می‌شوند.
چه کسانی بیشتر به بیماری رکتوسل دچار می‌شوند؟
اغلب زنان ممکن است در بازه‌ای از زندگی خود به این بیماری دچار شوند، با این حال این بیماری بیشتر در افرادی بالای ۶۰ سال دیده شده است.
بیماری رکتوسل چقدر شایع است؟
رکتوسل یک عارضه شایع است. حتی شایع‌تر ازآنچه که آمار ممکن است مطرح کنند. چرا که این حالت در مراحل اولیه خود علائمی به همراه ندارد و به همین سبب بسیاری از افراد برای درمان آن به پزشک مراجعه نمی‌کنند.
علائم بیماری رکتوسل و روش‌های درمان این بیماری چیست؟
بیماری رکتوسل خفیف علائمی را به همراه ندارد. امّا زمانی که شدیدتر می‌شود، علائمی ناخوشایند یا آزاردهنده را به همراه دارد.
- احساس فشار در رکتوم یا واژن
- برآمدگی نرم بافت که ممکن است از واژن بیرون بزند
- احساس تخلیه نشدن کامل رکتوم بعد از اجابت مزاج
- احساس نیاز به دفع مدفوع چندین بار در روز
- احساس ناراحتی در هنگام رابطه جنسی
- احساس شلی یا افتادگی عضلات واژن
در رابطه با بیماری‌های افتادگی رکتوم در مقاله «بررسی پایین افتادگی رکتوم و روش‌های درمان این عارضه» بیشتر بخوانید.
اگر همراه با رکتوسل، دچار افتادگی مثانه (سیستوسل) نیز باشید، ممکن است بی اختیاری ادراری را نیز تجربه کنید.
علل بیماری رکتوسل چیست؟
این بیماری و حالت زمانی ایجاد می‌شود که کف لگن شما ضعیف شده است. چندین عامل می‌تواند در این مسئله نقش داشته باشند:
- بارداری و زایمان: زایمان طبیعی، به خصوص زایمان‌های متعدد، می‌تواند کف لگن شما را ضعیف یا آسیب زده کند. زایمان طولانی و نوزادان درشت جثه می‌توانند باعث کشیدگی عضلات کف لگن شما شده و منجر به کاهش حمایت از واژن شوند.
- افزایش سن: کف لگن شما می‌تواند به مرور زمان ضعیف شود. یائسگی باعث تغییرات زیادی در بدن شما می‌شود که می‌تواند منجر به کاهش توان عضلانی در ناحیه لگن شود.
- سرفه یا برونشیت مزمن: سرفه‌های طولانی مدت مرتبط با آسم، سیگار کشیدن و بیماری‌های تنفسی نیز می‌توانند باعث فشار روی کف لگن شما شده و شما را مستعد ابتلا به رکتوسل کنند.
- یبوست مزمن: زور زدن بیش از حد برای اجابت مزاج می‌تواند در طول زمان عضلات لگن شما را ضعیف کند.
- بلند کردن مکرر اجسام سنگین: داشتن شغلی که نیاز به بلند کردن مکرر اجسام سنگین دارد، می‌تواند فشار زیادی روی عضلات کف لگن شما وارد کند و باعث کشیدگی و ضعیف شدن آنها شود.
- اضافه وزن: چاقی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری رکتوسل را افزایش دهد.
- جراحی‌های قبلی: جراحی‌هایی که روی اندام‌های لگنی شما انجام می‌شود (مانند هیسترکتومی) ممکن است به بافت کف لگن شما آسیب برساند.
روش‌های درمان بیماری رکتوسل
برای درمان رکتوسل لازم است علاوه بر انجام درمان‌های دارویی و جراحی، سبک زندگی و رژیم غذایی خود را نیز تغییر دهید. فیبر و مایعات کافی در رژیم غذایی خود را افزایش دهید. همچنین، ورزش منظم از جمله انجام تمرینات لازم برای تقویت عضلات کف لگن را فراموش نکنید.
از بلند کردن اجسام سنگین و فشار آوردن زیاد هنگام دفع مدفوع تا حد ممکن خودداری کنید.
جراحی می‌تواند به دو روش: جراحی ترمیمی واژن و کولوپکسی انجام شود.
در روش جراحی ترمیمی واژن، دیواره بین واژن و رکتوم تقویت یا ترمیم می‌شود تا رکتوم به مکان طبیعی خود بازگردد.
در روش کولوپکسی، واژن به دیواره لگن یا استخوان لگن متصل می‌شود تا از رکتوم (راست روده) حمایت کند.
سخن پایانی
رکتوسل یک وضعیت قابل درمان است و با توجه به شدت علائم و تاثیر آن بر کیفیت زندگی، می‌توان از روش‌های غیرجراحی یا جراحی برای درمان آن استفاده کرد. مشاوره با پزشک متخصص زنان و زایمان یا متخصص بیماری‌های مقعدی می‌تواند بهترین روش درمانی را برای هر فرد مشخص کند.
سؤال‌های متداول
آیا بیماری رکتوسل می‌تواند به خودی خود خوب شود؟
خیر. رکتوسل به خاطر یک آسیب یا ضعف طولانی مدت به کف لگن و بافت‌ها به وجود می‌آید و بدون درمان خوب نخواهد شد.
اگر رکتوسل درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
رکتوسل در طول زمان شدیدتر خواهد شد. تمامی رکتوسلها نیاز به جراحی ندارند، با این حال باید با پزشک در این زمینه مشورت کنید.