درد مقعدی، دردی است که در ناحیه مقعد (مخرج) یا رکتوم (راست روده) شما ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. مقعد شما ۳ تا ۴ سانتی‌متر از روده بزرگ شما را تشکیل می‌دهد. رکتوم بخشی از روده به طول ۱۵ سانتی‌متر درست قبل از مقعد است. این دو به همراه پوست اطراف، بخشی به نام پرینه (پرینال) را تشکیل می‌دهند. این بخش می‌تواند بسیار حساس باشد.
درد مقعدی یک وضعت شایع است که می‌تواند به دلایل متعددی شکیل گیرد. بیشتر این دلایل جدی نیستند، امّا برخی از آنها ممکن است نیاز به درمان و گاهی جراحی داشته باشند.
مهم است که به درد مقعد توجه کرده و روند بهبود آن را بررسی کنید. در صورت بدتر شدن آن حتماً با پزشک مشورت کنید. در این مقاله کلینیک زخم دلایل مختلف درد مقعدی در زنان و مردان و علت تیر کشیدن مقعد را بررسی خواهیم کرد.
درد مقعدی زنان و مردان + علت تیر کشیدن مقعد
درد مقعدی در زنان و مردان می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه برخی از عوامل رایجی که باعث ایجاد درد و گاهی تیر کشیدن در مقعد می‌شوند را بررسی خواهیم کرد.
| نوع درد مقعدی | علل ممکن | علائم همراه |
| درد تیز مقعدی | زخم باز یا شقاق مقعدی | سفت شدن ماهیچه‌های مقعد و ترک خوردن آن |
| درد مقعد با فشار | وجود بواسیر، آبسه یا تومور | فشار داخلی همراه با درد |
| درد مقعد همراه با خارش | عفونت پوستی مقعدی یا هموروئید | خارش در محل مقعد |
| درد در مقعد بعد از دفع مدفوع | شقاق مقعدی یا بواسیر | درد پس از دفع مدفوع |
| درد مقعدی در طول پریود | انقباض ماهیچه‌های رحمی یا زخم‌های مقعدی | درد طول پریود |
| درد در دوران بارداری | بواسیر یا فشار اضافی بر ناحیه مقعدی | درد و فشار در ناحیه مقعد |
۱- درد ناشی از یبوست
یبوست در کودکان و بزرگسالان می‌تواند از عواملی باشد که درد مقعدی را ایجاد کرده یا حتی آن را تشدید کند. زمانی که مدفوع به طور نامنظم یا دشوار از بدن خارج می‌شود، فشار بیشتری روی مقعد و محیط اطراف آن (پرینه) اعمال می‌شود که می‌تواند باعث تحریک و التهاب و در نهایت درد و ناراحتی در این ناحیه شود.
۲- هموروئید یا بواسیر
هموروئید یا بواسیر چیست؟ در واقع یک وضعیت پزشکی است که در آن وریدهایی که در ناحیه مقعد و پوست اطراف آن قرار دارند، ورم می‌کنند.
بواسیر معمولاً به دلیل فشار زیاد بر روی وریدها در منطقه مقعدی اتفاق می‌افتد که می‌تواند ناشی از عواملی مانند دسترسی نامنظم به توالت، یبوست و یا انجام فعالیت‌هایی که فشار زیادی بر روی مقعد و ناحیه مقعدی باشد.
درمان بواسیر در زنان پس از دوره بارداری به وسیله لیزر امکان پذیر است. اگر در طول دوره بارداری درد مقعدی را احساس می‌کنید که ناشی از بواسیر است، بهتر است قبل از استفاده از هر دارویی با پزشک مشورت کنید.
اغلب هموروئید ترومبوز یا بواسیر خارجی است که باعث درد در این ناحیه می‌شود.
۳- شقاق مقعدی
شقاق مقعدی به ترک‌ها یا شکاف‌هایی در پوست مقعد اطلاق می‌شود. این شکاف‌ها معمولاً در ناحیه مقعدی حول مخرج (انتهای راست‌روده) قرار دارند و می‌توانند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شوند. شکاف‌های مقعدی ممکن است باعث درد، خونریزی و یا سوزش در زمان انجام فعالیت‌های مثل پاک‌سازی مدفوع، سوار شدن، یا حتی در هنگام خوابیدن شوند.
۴- آبسه و فیستول مقعدی
آبسه مقعدی چیست؟ آبسه مقعدی یا perianal abscess، یک عفونت تحتانی یا زیرپوستی در ناحیه مقعدی است. این عفونت معمولاً به دلیل ورود باکتری‌ها به داخل بافت‌های مقعدی و ایجاد التهاب و تجمع پیوند و گوشت مرده در این ناحیه ایجاد می‌شود. این توده‌های التهابی ممکن است در داخل یا دور از مقعد قرار گیرند.
علائم آبسه مقعدی می‌توانند شامل درد مقعدی شدید، تورم، گرمای محلی، قرمزی و حساسیت در ناحیه مقعدی باشند. در برخی موارد، ممکن است حتی تخلیه پوست‌های مرده یا مایع التهابی از محل آبسه اتفاق بیفتد.
۵- رابطه جنسی مقعدی
رابطه جنسی مقعدی می‌تواند باعث آسیب به ناحیه راست‌روده و مقعد شود. درد مقعدی ناشی از رابطه جنسی می‌تواند همراه با خونریزی و تورم نیز باشد.
۶- عفونت‌های قارچی و بیماری‌های پوستی
بیماری‌هایی مانند سوزاک، کلامیدیا، تب‌خال و سفلیس می‌توانند باعث درد مقعدی همراه با خارش، سوزش و ترشح عفونی شوند. درمان این عفونت‌ها اغلب به وسیله آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدقارچ به صورت پماد یا خوردنی صورت می‌گیرد.
۷- کیست مویی
در مقاله «کیست مویی چیست؟ (انواع، علائم و عکس)» به بررسی این عارضه پرداخته‌ایم. کیست مویی در ناحیه مقعدی ممکن است به دلیل عفونت فولیکول‌های مویی در پوست ایجاد شود. کیست مویی می‌تواند با درد مقعدی، تورم، قرمزی و حساسیت در ناحیه مقعد همراه باشد.
۸- بارداری
یبوست و بواسیر هر دو از شایع‌ترین بیماری‌ها در دوره بارداری هستند. با گذر زمان و بزرگ شدن نطفه، فشار بر ناحیه پرینه بیشتر می‌شود. این فشار می‌تواند هنگام نشستن افزایش پیدا کند. ممکن است در طول بارداری مجبور باشید بیشتر بنشینید و در نتیجه این درد را بیشتر احساس خواهید کرد.
۹- سرطان
با آنکه اغلب دردهای مقعدی خوش‌خیم هستند و پس از مدتی برطرف می‌شوند، امّا در صورتی که ادامه پیدا کنند ممکن است نشانه‌ای بیماری جدی‌تر مانند سرطان باشند.
سرطان مقعد به جراحی، پرتونگاری یا شیمی‌درمانی نیاز خواهد داشت. در صورتی که برای طولانی مدت درد مقعدی را تجربه می‌کنید، ضروری است برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
۱۰- بیماری‌های التهاب روده
بیماری‌هایی مانند کرون و کولیت با علائمی مانند اسهال، یبوست، گرفتگی عضلات شکم و حتی حرکات دردناک روده همراه هستند. تیر کشیدن مقعد و درد مقعدی می‌تواند ناشی از این بیماری‌ها باشد.
۱۱- درد مقعدی ناشی از پریود در بانوان
درد مقعدی ممکن است در زمان پریود یا قبل و بعد از آن در بانوان اتفاق بیفتد و دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. در زمان پریود، تغییرات هورمونی و مواد شیمیایی در بدن می‌توانند به التهاب و حساسیت در ناحیه مقعدی منجر شوند که ممکن است با درد همراه باشد.
نحوه تشخیص علت درد مقعدی
تشخیص علت درد مقعدی به مراحل مختلفی بستگی دارد و بسته به علت محتمل درد، ممکن است پزشک از روش‌های مختلفی برای تشخیص استفاده کند.
پزشک ممکن است پس از پرس‌وجو از وضعیت شما و بررسی تاریخچه پزشکی، ناحیه مقعد و پوست اطراف آن را معاینه کند. در صورت نیاز آزمایش‌های مانند آندوسکوپی، آزمایش‌های خون، تصویربرداری یا کولونوسکوپی برای تشخیص دقیق علت درد برای شما تجویز می‌شود.
راه‌های درمان درد مقعدی
همان طور که در بالا اشاره کردیم، علت‌های مختلفی برای وقوع درد مقعدی وجود دارد، در نتیجه نمی‌توان یک روش مشخص درمانی را برای همه آنها ارائه کرد. پزشک با بررسی وضعیت شما می‌تواند روش درمانی مناسب را تجویز کند.
روش‌های درمان خانگی درد مقعدی
در صورتی که دردهای مقعدی با خونریزی با تورم شدید همراه نیستند، می‌توانید در خانه نسبت به کاهش درد مواردی را امتحان کنید:
- حمام سیتز
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه
- مصرف ملین‌های طبیعی
- پوشیدن لباس‌های راحت و پنبه‌ای
- ناحیه مقعد را بیش از حد نشورید
- برای نشستن از بالشتک‌های حلقه‌ای استفاده کنید
داروهای کاهش درد مقعدی
برخی از داروها مانند ایبوپروفین می‌توانند درد شما را کاهش دهند. همچنین پس از مشورت با پزشک می‌توانید از کرم‌ها یا شیاف‌ها برای کاهش درد، سوزش و خارش در ناحیه مقعد استفاده کنید.
سخن پایانی
در این مقاله کلینیک زخم به علت‌های مختلف درد مقعدی در زنان و مردان پرداختیم. دردهای مقعدی اغلب حالتی جدی ندارند و پس از مدتی برطرف می‌شوند. با این حال در صورت تداوم آنها ضروری است به پزشک مراجعه کنید. تشخیص علت درد مقعدی نیازمند یک بررسی دقیق و جامع از سوی پزشک است تا درمان مناسب و موثری ارائه شود.
سؤال‌های متداول
چرا در هنگام نشستن مقعد تیر می‌کشد؟
ممکن است در ناحیه مقعد آبسه، شقاق یا بواسیر رخ داده باشد.
چه زمانی برای درد مقعد باید به پزشک مراجعه کرد؟
زمانی که درد همراه با خونریزی، التهاب و تب همراه است حتماً به پزشک مراجعه کنید.