کیست مویی که به آن کیست پیلونیدال، سینوس پیلونیدال یا سینوس مویی هم می‌گویند، یک مجاری عفونی زیرپوست بین باسن است. درمان معمولاً شامل عمل جراحی است و پس از عمل باید با اصلاح منظم یا سایر روش‌های حذف موهای زائد، ناحیه موردنظر را عاری از موهای در حال رشد نگه‌دارید.
کیست مویی چیست؟
پیلونیدال به معنای «لانه مو» است. مجرای سینوسی یک تونل باریک (یک کانال غیرطبیعی کوچک) در بدن شما است. یک مجرای سینوسی معمولاً بین کانون عفونت در بافت‌های عمیق‌تر تا سطح پوست شما قرار می‌گیرد. این بدان معنی است که مجرا گه گاهی چرک را روی پوست شما تخلیه می‌کند.
کیست مویی یک مجرای سینوسی است که معمولاً حاوی مو است و در جهت عمودی بین باسن شما حرکت می‌کند. این بیماری زیرپوست بین کفل‌ها کمی بالاتر از خط مقعد ایجاد می‌شود و به‌طور معمول می‌توان در انتهای ستون فقرات و قسمت دنبالچه، آن را مشاهده نمود.
علت ایجاد کیست مویی چیست؟
علت دقیق ایحاد کیست مویی مشخص نیست، اما نظریه‌های مختلفی وجود دارد. به‌عنوان مثال، یک نظریه این است که مشکل ممکن است از یک نابهنجاری جزئی که شما با آن متولد شده‌اید، در پوست بین باسن ایجاد شود. این ممکن است توضیح دهد که چرا این عارضه در برخی از خانواده‌ها وجود دارد. بخشی از ناهنجاری در این قسمت از پوست شما ممکن است این باشد که موها به جای اینکه به سمت بیرون رشد کنند در پوست شما و به سمت داخل رشد می‌کنند.
تئوری دیگر این است که فعالیت‌هایی که باعث اصطکاک می‌شوند، مانند نشستن، می‌توانند موهایی را که در ناحیه رشد می‌کنند را، مجبور به فرورفتن در زیرپوست کنند. بدن این مو را یک چیز خارجی می‌داند و یک واکنش ایمنی در برابر آن ایجاد می‌کند، مشابه واکنشی که در برخورد با یک ترکش نشان می‌دهد. این پاسخ ایمنی، کیست را در اطراف موهای شما تشکیل می‌دهد. گاهی اوقات ممکن است فردی چندین سینوس داشته باشد که زیرپوست به هم متصل می‌شوند.
علاوه بر این‌ها تغییرات هورمونی و وراثت نیز ممکن است باعث ایجاد کیست مویی شود. تحقیقات نشان داده افرادی که پدرشان با این عارضه درگیر بودند، به احتمال بیشتری خودشان نیز با کیست مویی درگیر خواهند‌شد. در دوران بلوغ نیز، نوجوانان برخی تغییرات هورمونی را تجربه می‌کنند که ممکن است، باعث ایجاد مشکلات متابولیسمی در آن‌ها شود؛ همین موضوع نیز باعث ایجاد کیست‌های مویی در نوجوانان می‌شود که البته بعد از گذراندن این دوره دیگر خبری از آن‌ها نیست.
اما به‌طور کلی علت هر چه باشد، هنگامی که تکه‌های مو در پوست شما «گیر» می‌کنند، آن را تحریک کرده و باعث التهاب می‌شوند. پوست ملتهب به‌سرعت عفونی می‌شود و بنابراین یک عفونت مکرر یا مداوم در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد می‌شود. عفونت باعث ایجاد سینوس می‌شود که اغلب حاوی تکه‌های مو شکسته شده است.
چه کسانی بیش‌تر در معرض ابتلا به کیست مویی هستند؟!
هرکسی ممکن است به کیست مویی مبتلا شود، اما برخی افراد در معرض خطر بیشتری هستند:
- افراد دارای اضافه وزن (از اضافه وزن تا چاق).
- افرادی که موهای ضخیم یا زمخت‌تری دارند (این می‌تواند در خانواده شما ارثی باشد).
- افرادی که لباس‌های تنگ می‌پوشند (این می‌تواند وضعیت پوست را بدتر کند).
- مردان (مردان سه تا چهار برابر بیش‌تر از زنان در معرض ابتلا به کیست مویی هستند).
- افراد بین سن بلوغ تا 40 سالگی (میانگین سنی بین 20 تا 35 سال است).
- افرادی که تمام روز می‌نشینند (مانند رانندگان کامیون و کارکنان اداری).
اگر تا اینجای مطلب همراه ما بودید، احتمالاً این سؤال در ذهنتان شکل گرفته است که علائم عارضه کیست مویی چیست؟! همراه باشید تا علائم این بیماری را باهم مرور کنیم.
شناسایی علائم کیست مویی
ممکن است در ابتدا هیچ علامت قابل توجهی به‌جز فرورفتگی کوچک و گودی مانند روی سطح پوست خود نداشته باشید. بااین‌حال، هنگامی‌که فرورفتگی عفونی می‌شود، به‌سرعت به کیست (کیسه بسته پر از مایع) یا آبسه (بافت متورم و ملتهب که در آن چرک جمع می‌شود) تبدیل می‌شود.
علائم عفونت عبارت‌اند از:
- درد هنگام نشستن یا ایستادن
- تورم کیست
- پوست قرمز و دردناک اطراف ناحیه عفونی
- ترشح چرک یا خون از آبسه و ایجاد بوی بد
- موهای بیرون زده از ضایعه
- ایجاد بیش از یک مجرای سینوسی یا سوراخ در پوست
شما همچنین ممکن است با شدت کم تب کنید، اما این علامت کم‌تر رایج است.
اما رسیدیم به یکی از مهم‌ترین قسمت‌های مطلب امروز؛ معرفی روش‌های درمان کیست مویی، روش‌هایی که شاید بسیاری از شما تا به امروز به‌طور کامل از آن‌ها آگاهی نداشته باشید. پس با ما همراه باشید.
روش‌های درمان کیست مویی
1. درمان محافظه کارانه
اگر مورد شما در مراحل اولیه تشخیص داده شود و شما درد شدیدی را تجربه نکنید و هیچ نشان‌های از التهاب روی پوست شما وجود نداشته باشد، احتمالاً پزشک آنتی‌بیوتیک وسیع الطیف تجویز خواهد کرد. آنتی‌بیوتیک وسیع الطیف آنتی‌بیوتیکی است که طیف وسیعی از باکتری‌ها را درمان می‌کند. مهم است بدانید که این کار مجرای سینوسی را بهبود نمی‌بخشد، اما عفونت و ناراحتی شما را تسکین می‌دهد. پزشک همچنین به شما توصیه خواهد کرد که یک معاینه بعدی انجام دهید، به‌طور مرتب موهای محل موردنظر را بتراشید و به بهداشت، توجه ویژه‌ای داشته باشید.
اما باید بدانید که درمان دارویی به‌صورت بسیار محدود، انتخاب پزشکان برای کیست مویی است.
2. لیزر درمانی
در حال حاضر، با توجه به پیشرفت روزافزون پزشکی، بیماران دیگر ملزم به تحمل مشکلات جراحی به روش‌های قدیمی و تحمل درد و ناراحتی‌های بعد از آن نیستند. بی‌شک، بهترین درمان کیست مویی بدون جراحی و با لیزر است؛ که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاید فکر کنید این روش احتمالاً بازگشت‌پذیر است، اما خیر!! لیزر به‌عنوان روشی قطعی و بدون بازگشت شناخته شده و همچنین نیازی به بیهوشی یا بستری شدن در بیمارستان را نخواهد داشت.
لیزر درمانی می‌تواند موهایی را که ممکن است دوباره رشد کرده و باعث بازگشت کیست‌های مویی شود را از بین ببرد.
3. لنسینگ
این روش علائم آبسه یا تجمع چرک در داخل سینوس را کاهش می‌دهد. قبل از این روش، پزشک به شما یک بی‌حسی موضعی می‌دهد. سپس از چاقوی جراحی برای باز کردن آبسه استفاده می‌کند و هرگونه مو، خون و چرک را از داخل آبسه پاک می‌کند.
سپس پزشک زخم را با پانسمان استریل می‌بندد و اجازه می‌دهد تا از داخل به بیرون بهبود یابد. زخم معمولاً در عرض چهار هفته بهبود می‌یابد و بسیاری از افراد نیازی به درمان بیشتری ندارند.
4. تزریق فنل
برای این نوع درمان، پزشک ابتدا به شما یک بی حس‌کننده موضعی می‌دهد. سپس فنل را، که یک ترکیب شیمیایی است و به‌عنوان ضد عفونی کننده استفاده می‌شود، به کیست تزریق می‌کند. ممکن است لازم باشد این روش چندین بار تکرار شود. درنهایت این درمان باعث سفت شدن و بسته شدن ضایعه می‌شود.
این درمان میزان عود بسیار بالایی دارد. بنابراین، در ایالات‌متحده غیر معمول است. پزشکان در برخی موارد به جراحی به‌عنوان درمان انتخابی روی می‌آورند.
5. بستن زخم به روش کاریداکیس:
کاریداکیس روشی را برای بستن زخم محل سینوس پیلونیدال پیشنهاد داده است که نوعی روش جراحی پلاستیک است. علاوه بر آنکه، گودی بین دوسرین اصلاح می‌گردد، خط اسکار محل‌ترمیم زخم نیز به یکی از دو طرف منتقل می‌شود؛ بنابراین از تمام علل زمینه‌ای که ممکن است باعث عود بیماری شوند، پیشگیری می‌گردد.
6. عمل جراحي
اگر PNS عودکننده دارید یا اگر بیش از یک مجرای سینوسی دارید، پزشک شما احتمالاً یک روش جراحی را توصیه خواهد کرد.
در این روش، ابتدا به شما یک بی‌حس کننده موضعی داده می‌شود. سپس، جراح ضایعات را باز می‌کند و تمام چرک و باقی مانده را از بین می‌برد. پس از تکمیل این فرآیند، جراح زخم‌ها را بخیه می‌زند.
جراحی کیست مویی به دو روش صورت می‌گیرد:
- جراحی باز: جراحی باز کیست مویی به وسیله بی‌حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی قابل انجام است. در این روش بافت حاوی کیست به وسیله جراحی به‌طور کامل از ناحیه خارج می‌شود. اگر کیست به‌طور کامل خارج نشود احتمال عود مجدد آن وجود دارد. از مضرات این روش می‌توان به دوره نقاهت طولانی مدت آن، هزینه بالای عمل و تعویض پانسمان‌ها اشاره کرد.
- جراحی کیست مویی پایین کمر به روش بسته: بعد از خارج کردن کیست، زخم به روش‌های مختلف بسته می‌شود. این روش به دلیل کم‌تر تهاجمی بودن، عوارض کم‌تری دارد.
بعد از عمل جراحی چه کنیم؟!
تمام دستورالعمل‌های پزشک خود را در مورد مراقبت در خانه دنبال کنید، به‌خصوص اگر نیاز به تعویض گاز استریل دارید. نکات دیگر:
- سعی کنید محل را تمیز نگه‌دارید.
- علائم عفونی جدید مانند قرمزی، چرک یا درد را بررسی کنید.
- با پزشکتان در تماس باشید و برای معاینه‌ی بیش‌تر نزد او بروید تا بتواند نحوه بهبود کیست شما را ببیند.
درمان کامل شدنی است، اما به یاد داشته باشید که کیست مویی ممکن است عود کند حتی اگر یکی از آن‌ها را با عمل جراحی برداشته باشید.
چگونه می‌توان از کیست مویی پیشگیری کرد؟
چندین مرحله وجود دارد که می‌توانید برای کمک به جلوگیری از ابتلا به کیست مویی یا جلوگیری از عود آن‌ها انجام دهید. این مراحل عبارت‌اند از:
- از نشستن طولانی مدت (اگر شغل شما اجازه می‌دهد) خودداری کنید تا فشار بر ناحیه وارد نشود.
- تراشیدن موهای اطراف باسن (یک بار در هفته یا بیش‌تر).
- به‌طور مرتب باسن خود را بشویید و خشک‌کنید (برای تمیز نگه‌داشتن ناحیه).
- کاهش وزن (اگر در حال حاضر اضافه وزن دارید) برای کاهش خطر.
